BESİN ZENGİNLEŞTİRME

Besin zenginleştirme, besinde doğal olarak bulunan, yemeği hazırlama teknikleri sırasında kaybedilen bir veya birden fazla besin öğesinin, toplumda veya özel bir risk grubunda, yetersizliklerin düzeltilmesi veya önlenmesi amacıyla besine yeniden eklenmesidir.

İsviçre, Malezya, Filipinler, Portekiz, Singapur ve İsveç gibi ülkelerde buğday unu zenginleştirilir. Türkiye de margarinin A ve D vitamini içeriği, tuzun ise iyotça zenginleştirilmesi bu uygulamaların en eski olanlarıdır. Ülkemizde süt ve süt ürünlerinden sonra en çok işlenen ürünlerden biri yoğurttur.
Yoğurt; protein, kalsiyum, magnezyum, B12 vitamini, konjuge linoleik asit ve yağ asitleri bakımından iyi bir kaynak olup besleyici özelliktedir içeriğine ek olarak D vitamini ile zenginleştirilir.

Ulusal gıda kompozisyon verilerine göre 100 gram tam yağlı yoğurdun D vitamini içeriği 44 IU’dir. D vitamini açısından zengin besin kaynakların sınırlı tüketimi ve azlığı diyet ile D vitamini alımının yetersiz kalmasına neden olur. D vitamini ile gıda zenginleştirme uygulamaları da bu sebeple dünyada yaygın olarak yapılır. ABD Ulusal Beslenme ve Sağlık Araştırması (NHANES) verilerindeki süt ürünleri tüketimi ile metabolik sonuçlar arasındaki ilişkiyi inceleyen bir araştırmada, zengin içerikli yoğurt tüketimi fazla olan bireylerde metabolik bozuklukların daha az görüldüğü sonucuna varılmıştır.

Besin içeriği zenginleştirilmiş gıdaların sağlığı olumlu etkilediği biliniyor olsa da reklamın kişilerde yarattığı algı farklı olabilir. Kişi C vitamini içeriğinden zengin şekerleme veya asitli içecek reklamını gördüğünde vitamin alıyorum düşüncesiyle sağlıksız gıda tüketimini artırıp sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Aynı durum alkol tüketiminde de söz konusu. Fazla alkol kullananlarda, zamanla gelişecek nöropati, Wernicke-ensefalopatisi klinik olarak istenmeyen komplikasyonlardır. Biralara eklenecek B1 vitamini çözüm olarak düşünülmüş, ancak bu durumun, alkolün zarar vermediği algı yanılmasına neden olacağı tartışmasını açmıştır; bu nedenle bu ilaveler yaygın olarak yapılmaz.

Hangi maddelere katkı yapılacağı da devlet otoriteleri tarafından gözetim altına alınarak, toplumu yanıltıcı reklamların da önlenmesine yönelik düzenlemeler yapılmasını da gerektirir. Yanıltıcı reklamlar gibi ‘daha iyi besleyici’, ‘daha çok lifli’, ‘daha çok vitaminli’ gibi benzer satış sloganları ile haksız piyasa rekabetine yol açacak durumlar da kontrollü olmalıdır.