İPOTEKLİ GELİŞİMİN TALİHİNİ YAŞAMAK

Kendi benliğimde devinip zaman zaman geçmişe doğru gezilere çıkarım.

Kırk yıl önce izlediğim Çin filmi aklıma geldikçe cin gibi çarpılırım. Film siyah beyaz. Her aile bir çocuk yapma hakkına sahip. Genç evli çift yeni doğan bebeklerini ilk günlerde kaybedince tekrar denemeye kalkar. Kurallar katı izin çıkmaz. Kendilerini kalabalıklara insan selinin içine bırakarak mücadele başlar. Beni korkutan insan selinin sanki üstüme gelişiydi. Tıpkı denizi ilk gördüğümdeki korku gibi. Bu ne kadar büyük su,  ya üstümüze gelirse. Olacak iş miydi, çocukluk işte soramıyorsun. Denizi sormak şöyle dursun Çin’i hiç soramazsın. İnsanların bildikleri dünyanın en kalabalık ülkesi. Nüfusu bir milyon, bir dolara çalışan işçi sınıfı.

Teknolojik gelişim parmağımızın ucuna gelince kıskanmamak elde değil. Pijamalı kendine özgü yakalı gömlek, tek tip insanlar kaybolmuş. Hatta İspanyol bol paça pantolondan dar paçalı sanko arkadan tek cepli peşinden çın yakalı gömleklerle modanın tadını çıkardık.

Şimdi Çinliler dünyanın tadını çıkarıyor. Tek lider, komünist partisi ve üniter yapı kimine göre otoriter kimine göre totaliter. Nüfus bir milyar dörtyüzbin. Çocuk yapmak serbest. Dünyanın en çok burs veren ülkesi. Kimse bir dolara çalışmıyor.  Geniş caddelerde pırıl pırıl gezen gülen insanlar. Onlarca yüz tanıma kamera sistemleri. Hırsızlığı beş dakikada çözüyorlar. Bizimkilerin kıçına bağlasan kamerayı kaç yılda çözer Allah bilir.

Çalışma temposu sabah dokuz akşam dokuz. Kendimizle hiç kıyaslamıyorum. Akşama kadar dedikodu.  Tembellikle miskinlikle hayatın tadını çıkarırken felsefesini bile geliştiriyoruz. Çin hükümeti insanlarının önünü her zaman açık tuttuğu ve geldiği noktadan belli. Yeter ki üretin diyerek öncülük ederken bizde iflas eden edene.  İki milyon üç yüz binlik orduya yüz doksan bir general görev yaparken bizde nerdeyse erat kadar.

Ahenkli toplu ahenkli dünya ilkeleri olmuş. Devlet başkanı olan liderin etkisinde gelişimlere dikkat çekilirken bizde her gelen dikkat dağıtması ne kadar dikkat çekiyor.

Çinin dönüşümünü sağlaya reformist lider DENG’in kitabını siyasete gireceklerin ya da içinde olanların okuması gerekiyor. Ben vazgeçtim emekli maaşımın yarısı az daha kitaba gidecekti. Çin üstüne bilgilerin sonu gelecek gibi değil. Cüzdanı kartları parayı kaldırmışlar, kameraya yüzünü göster git.

En ilginç olanı her adımın izlenmesi, kavgadan çok korkulduğu, hele bir yumruk attın mı yüz kiloysan 50 kilo olarak cezaevinden çıkarken, bizde tam tersi abalak çıkar. Sokaklarda Bafra tosunu gibi gururla gerdan kırar.

Fıttırmamak elde değil 10 yaşındaki çocuğun suç kaydı dikkatinizi çekti mi, tam 361, hay Maşallah anasının karnında başlamış olmalı. Piskevüt miskevüt istemezdim beni neden karanlıkta bıraktın anne diyerek belki de suç kaydına anasından başlamıştır.

İster içerden ister dışardan önümüze düşen anlamları anlamadıkça hep seyirci olmaktan ve geleceğimize ipotek koymaktan öte gidemeyiz.