İşlenmiş ve Aşırı İşlenmiş Gıdalar Hastalık Riskini Artırıyor

İşlenmiş gıdalar, meyve, sebze, yemiş ve yumurta gibi işlenmemiş gıdalarla işlenmiş içeriklerin bir araya geldiği yiyeceklere verilen isim. Örneğin buğday unu, su, tuz ve mayadan yapılmış bir ekmek "işlenmiş gıda" sayılırken; ekmeğin içinde emülgatör, renklendirici ya da koruyucu madde varsa bu ekmek "aşırı işlenmiş gıda" kategorisine giriyor. Hazır çorbalar, dondurulmuş pizza, cipsler, fast food ürünleri, gazlı içecekler, sucuk, sosis, salam, bisküviler, paketlenmiş ekmek ve kekler gibi ürünler tamamen işlenmiş gıdalar kategorisine girer.

Marketten aldığım ürünün işlenmiş gıda olduğunu nasıl anlayacağım diye düşünebilirsiniz. Etiket okumayı alışkanlık haline getirerek aldığınız ürünlerde sodyum benzoate, nitrat ve sülfit, BHA ve BHT gibi içerikler olup olmadığına bakabilirsiniz. Gıdaların işlenerek tüketime sunulmasının pek çok nedeni bulunuyor. 

Aşırı işlenmiş besinlerde bulunan katkı maddeleri, yiyeceklerin duyusal kalitelerini taklit etmek, iyileştirmek, raf ömrünü uzatabilmek ya da son ürünün hoşa gitmeyen taraflarını gizlemek için kullanılır. Bu katkı maddeleri, boyalar ve renklendiriciler, aroma vericiler, şekersiz tatlandırıcılar, köpük oluşturucular, kabartıcılar, kabarma önleyiciler, köpüklenmeyi önleyiciler, topaklanmayı önleyiciler, parlatıcılar, emülgatörler, lezzet artırıcılar, nemlendiricilerdir.

İşlenmiş gıdalar genellikle yüksek kalorili, yüksek şeker içerikli ürünler olduğundan aşırı tüketimi, obeziteye yol açabiliyor ve insülin direnci, diyabet, hipertansiyon gibi metabolik hastalıkların artışı için de risk oluşturuyor. İşlenmiş gıdalar, meme kanseri, kolorektal kanser, pankreas kanseri gibi pek çok kanserin oluşumuna zemin hazırlıyor.

Doymuş yağ, trans yağ içerikli işlenmiş gıdalar, kardiyovasküler hastalık riskini de artırabiliyor. İşlenmiş gıdalar bağışıklık sistemini etkileyebiliyor ve vücudun hastalıklara karşı direncini azaltabiliyor. Sao Paulo Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada fazla miktarda aşırı işlenmiş gıda tüketen bireylerin, bu besinleri tüketmeyenlere göre yüzde 28 daha hızlı genel bilişsel gerileme oranına sahip olduğunu vurguluyor.

Sonuç olarak işlenmiş gıdalar yerine sağlıklı ve dengeli bir diyet tercih etmek yeterli sıvı alımını sağlamak ve düzenli egzersiz yapmak;  genel sağlık durumumuzu korumak ve geliştirme konusunda bizlere imkan sunar. Evde yemek pişirmek, malzemeleri kontrol etmenize ve restoran veya paketlenmiş gıdalarda bulunan gizli katkı maddelerinden kaçınmanıza olanak tanır.