BALIKTAN GELEN SAĞLIK

Balık sezonunun 1 Eylül’de başlamasıyla birlikte balıklar tezgâhlardaki yerini almaya başladı... Üç tarafı denizle çevrili yarımada üzerine kurulu Türkiye'de kişi başına balık tüketimi maalesef oldukça düşük. Yılık balık tüketimi Türkiye'de 8 kg, dünya ortalaması 16 kg, AB ortalaması ise 26 kg'dır.  Elbette bu farklılıkta ekonomik sebepler ön plana çıkıyor.

Balığın sağlığımız üzerine etkileri nelerdir?

Balık tüketimi ve yeterli Omega-3 alımının özellikle büyüme dönemindeki çocuklar, hamile ve emzirme döneminde olanlar, yaşlılar için oldukça önemli olduğunu hatırlatmak istiyorum. Öyle ki, zihinsel sağlık denince aklınıza gelmesi gerekenlerden biri Omega-3. Yetişkinlik ve yaşlılık döneminde kalp damar hastalıklarından, romatoid artrit gibi eklem hastalıklarından korur, vücutta hastalıkların oluşturduğu hasarı azaltır, astım, Alzheimer, kanser gibi birçok hastalığın önlenmesinde etkilidir. İyi kolesterolü (HDL) artırır, kötü kolesterolü(LDL) azaltır böylece kalp damar hastalıklarından korur. Ayrıca tromboz oluşumunu engeller yani kalp krizi riskini azaltır.

Farklı çeşitlerdeki balıkların yağ içerikleri değişiklik gösterir örneğin sardalya, uskumru, ringa, somon gibi balıkların yağ oranı %20’lere ulaşırken, alabalık, mezgit, sazan gibi balıklardaki yağ miktarı %4-8 arasındadır. Ancak protein içeriği tüm balıklarda hemen hemen aynıdır.

Besinlerle vücuda alınması gereken eser bir mineral olan selenyum metabolizmayı canlandıran tiroid bezinin çalışması için gereklidir. Selenyum kas ve kemik sağlığının korunmasını sağlar bu nedenle spor yaptığınız dönemde balık tüketmeniz egzersiz kapasitenizin artışı için büyük önem taşır. Balık iyot ve D vitamini kaynağıdır. İyot, tiroid hormonlarının yapımı için gereklidir. Fosfor ve kalsiyum etkileşimi sayesinde kemik sağlığını korur, protein yapımını destekleyerek vücudun kas kütlesinin artmasına yardımcı olur.

1 porsiyon (200 gram) balık: Günlük B12 ihtiyacını %200, B6 ihtiyacını %40, D vit. ihtiyacını %40, çinko ihtiyacını %20 karşılar. Ayrıca 100 gramı sadece 96 kkal olup 20 gram protein ve 1,5 gram yağ içerir. Elbette bu değerler genellemedir ve her balık için farklılık gösterir.

Balık Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Balığın gözleri parlak ve lekesiz olmalıdır.  Solungaçlar canlı kırmızı olmalı. Pullar ve süzgeç kısmı canlı görülmelidir.  Kaslar sert ve esnek olmalı. Parmakla bastırıldığında  hemen eski haline gelmeli, çökük kalmamalıdır.

Balık nasıl pisirilmelidir?

Pişirmede buğulama, fırın veya ızgara yöntemleri tercih edilmelidir. Yüksek sıcaklıkta pişirilen balıklarda heterosiklik aminler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi zararlı bileşikler oluşabilir. Bu yüzden taze balıkları 200 derecenin üzerindeki sıcaklıkta pişirmekten kaçınmalısınız.