2023 BÜTÇESİ
2023 Bütçesi komisyonlarda görülmeye başlandı. Ülke bütçesi bir yılın ekonomik bakımdan nasıl planlandığıyla ilgili bir çalışma olduğu gibi ekonomik duruma göre siyasi gelişmeleri de öngörebiliriz.
Bütçe ülkedeki her bireyi yakından ilgilendiriyor. İşçiler, üretici köylüler, esnaf; engelli, kadın; eğitim, sağlık… şirketler, tekeller… her kesim için ekonomik olarak neler planlanıyorsa bütçede kalem kalem ele alınıyor.
Belki bütçeye bütüncül olarak bakanlar olabilir. Olmalı da ancak asıl olan her kesim kendisini ilgilendiren “kalemlere” dikkat etmeli. Beklentilerini dillendirebilmelidir. Bütçenin yalnızca TBMM salonlarına sıkıştırılmayacak kadar önemi var. TBMM’de yapılan görüşmeler olacaktır, olacaktır da taraf olanlar ne diyor daha önemli.
Esnafa, üretici köylüye, yatırıma, eğitime, sağlığa, sosyal yardıma vb. ayrılan pay nedir? Vergi dilimleri ve çeşitleri nedir? Hangi kesimlerden daha fazla vergi alınıyor? Teşvik kaynaklarında öncelik hangi kesimler? İrdelenmeli ve her kesim kendi cephesinden taleplerini dillendirmelidir.
Sendikalar, odalar, dernekler (partiler zaten taraf olmalı) nasıl bir bütçe istediklerini dillendirmeyecek mi? Eğer talepler dillendirilmezse (dillendirmeler basın açıklaması, yürüyüş, miting, salon toplantıları, ziyaretler biçimde olabilir) verilen karar her zaman olduğu gibi tekellere, şirketlere teşvik ve borç ödemelere ayrılır. Gelirler de işçiden, küçük esnaftan, üretici köylüden dolaylı ya da dolaysız vergilerle alınır.
2023 Bütçesini çeşitli ekonomistlerin yazılarından takip ettim. Burada kalem kalem hangi kesime ne kadar pay ayrılıyor değinmeyeceğim. Her kesim önce kendini ilgilendiren bölümü sonra da bütününü incelemelidir.
Bütçedeki para oranlarının geçen yıla göre artırılmış olması yanıltmasın. Enflasyonun resmi yüzde 80, gerçeğinde daha fazla olduğu ekonomistler tarafından vurgulanıyor. O nedenle rakamların yüksekliğini enflasyon gerçeğiyle değerlendirmek zorundayız. Ayrıca bundan sonraki enflasyon da ek.
Bir aileysek, gelirin ve giderin nasıl olması, nasıl değerlendirilmesi gerektiğinde de söz hakkımız olmalı. Kısacası her kesim söz hakkını kullanmalı.